Minder Gronings? Dat kin ja nait!
De Nederlandse taal met al zijn dialecten is constant aan het veranderen. Zelf kom ik uit de provincie Groningen, waar dus ook Gronings gesproken wordt. Ik merkte dat ik het dialect veel minder hoor dan toen ik nog een stuk kleiner was; vooral onder de jeugd. Hoe komt dat en hoe ziet de toekomst van het Groningse dialect er uit?
Hierover ging ik in gesprek met Journalist, verslaggever rtv en coach Maarten Beurskens. Hij spreekt zelf ook Gronings en weet veel over de taal.
Hoe zit dat nou, dat minder worden van het Gronings? “Dit is een best wel boeiend onderwerp, want het is namelijk niet zo dat er veel minder Gronings gesproken wordt. Het is wel zo dat in de stad Groningen er minder Gronings gesproken wordt. Op het platte land is dialect vaak nog de voertaal.” Vertelt Maarten mij. De mensen op het platte land kunnen zich beter uitdrukken in het Gronings dan in het ABN. Ik kom zelf ook van het platte land en merk dat daar de wat jongere generaties (waaronder ikzelf) minder Gronings spreken. Maarten legt mij uit dat dat komt omdat je vroeger werd opgevoed met twee ouders die het dialect spraken als voertaal en dat dit steeds meer aan het verwateren is doordat er steeds meer gezinnen zijn waar Nederlands gesproken wordt. Dat heeft ook te maken met scholen, want dat begint al op de basisschool. “Vroeger was het heel normaal dat kinderen dialect tegen elkaar spraken en tegenwoordig wordt het ze soms zelfs afgeleerd.” Dat de scholen het ze soms afleren kan komen omdat er in je latere carrière toch een beetje op je neergekeken wordt als je bijvoorbeeld in de randstad gaat werken en anderen kunnen horen dat je uit Groningen komt. “Dat is onterecht, want dialect heeft natuurlijk niks te maken met intellect.” Toch is dat ook een van de redenen dat je mensen wat minder Gronings hoort spreken. Ze schamen zich er een beetje voor.
Het Gronings is nog wel degelijk levend. Het is zelfs een erkende taal. De rijksuniversiteit Groningen heeft zelfs een hoogleraar Gronings. Hij heeft ook een woordenboek geschreven met allemaal Groningse woorden. Dus als je nu aan Maarten zou vragen of het Gronings aan het uitsterven is, zou hij zeggen: “Absoluut niet, verre van zelfs, maar het is wel zo dat je het minder vaak hoort. Dat heeft alles te maken met social media. Social media zorgt voor een hele andere taal. Zeker de geschreven taal verandert. Een andere oorzaak is dat het steeds minder thuis gesproken wordt.”
De toekomst van het Gronings is ook nog wel een interessant ding. Maarten zegt dat het gronings zeker blijft bestaan. Ook omdat er nog steeds Groningse literatuur en muziek uit wordt gebracht. Ook zijn er genoeg mensen die wel trots zijn op hun dialect en die het dus zullen blijven spreken.
Ondanks dat je het dialect minder hoort, is het zeker nog levend en dat blijft ook nog heel lang zo. We kunnen dus nog lang van het mooie dialect genieten.
