Het antisemitisme achter de moderne complottheorie

Je wijkagent uitschelden voor ‘kankerjood’ of een grap horen over de holocaust, het is allemaal heel normaal. Maar wél een probleem. 

Het antisemitisme groeit in Nederland. In 2018 kwamen er 135 meldingen binnen van antisemitischte incidenten bij het CIDI. Dat is al een stijging van 19 procent tegenover het jaar daarvoor. Verder is er in Amsterdam begin dit jaar een nepbom voor een Joods restaurant geplaatst, voor hen is het al het derde incident in korte tijd.  

Meer persoonlijkere incidenten zijn er ook, zo vertelt de 23-jarige Hidde uit Den Haag aan Hart van Nederland. “Op straat word ik uitgescholden door Islamitische jongeren. Op sociale media komt het van alle kanten, extreemrechts, extreem-links en Palestijnse activisten. Iedereen heeft wel zijn of haar woordje klaar.”  

Door heel Europa groeit het antisemitisme blijkt uit onderzoek van het EU-agentschap voor grondrechten (FRA). Op sommige plekken gebeurt dit op gewelddadigere wijze dan elders, maar in Nederland ligt het vooral als een adder onder het gras. Pas recentelijk werden de eerste stappen genomen tegen antisemitisme. Facebook en Twitter zetten allebei een ban op antisemitische posts. Maar op andere plekken moest er zelf ingegrepen worden. De Joodse zaalvoetbalvereniging Maccabi in Amsterdam moest zelf extra beveiliging inzetten om geweld te voorkomen. Toch ligt er een sterke link naar antisemitisme in een minder herkenbare plek: de moderne complottheorieën.  

“Het was al in de middeleeuwen dat minderheden verantwoordelijk werden geacht voor vreselijke dingen zoals de pest. Het is nu hetzelfde met het Coronavirus. Ik zie de samenzweringsmythen die vandaag de dag circuleren in deze traditie uit de middeleeuwen. Dat betekent niet dat we dat moeten accepteren. Als ze een opruiend karakter hebben, moeten ze worden gestraft.” – Dr. Josef Schuster, voorzitter Joodse raad Duitsland. 

Beelden ervan zie je overal, vooral in Corona tijd. De luide menigte buiten het Binnenhof die het al filmend heeft over de 5G-Covid-Deepstate. Oftewel, de reden waarom Mark Rutte niet meer op zijn fiets naar zijn werk kan.  

“Pedofielen” en “kindermoordenaars.” De termen die ze plakken aan de leden van het parlement. Volgens hen karakteriserend aan voor leden van de ‘Deepstate’. Deze nieuwe theorie werd wereldnieuws in 2017, toen het ‘pizzagate’ incident op de voorpagina’s kwam. Een gewapende man drong een pizzarestaurant in Washington D.C. binnen om daar de kinderen uit hun kelder te bevrijden die daar als seksslaven vast zaten. Ook zouden ze vastzitten zodat hun bloed gedronken kon worden. Wat bleek, het restaurant had niet eens een kelder. 

De Deepstate theorie gaat nog verder dan een lokaal pizzarestaurant. Volgens veel aanhangers horen de democratische leden van het Witte Huis er ook bij, die kelder was immers van Hillary zelf. Zo komen we weer terug bij ons eigen land. De Deepstate theorie is ook naar hier overgewaaid en ook hier is de overheid de boosdoener. Daarom staat ze er dus, de protesterende menigte, voor het Binnenhof of op het museumplein in Amsterdam. Maar hoe komen ze aan die ideeën? Ik sprak hierover met Eric Vink, voorzitter Stichting Antisemitisme Preventie. 

“Wat je vaak ziet is als een maatschappij in onrust verkeerd of als er uitdagingen op een maatschappij afkomen. Zeker als dat nieuwe ontwikkelingen zijn of als ze op een nooit eerder vertoonde schaal zijn, dat er snel gezocht wordt naar een schuldige, door de geschiedenis heen is dat helaas vaak het Joodse volk geweest. Ook nu leven we in een tijd van grote onrust, dan zie je dat er in zo’n situatie er veel mensen zijn die openstaan voor oude denkbeelden. Er komen ideeën opdrijven die stammen uit een tijd nog vóór de middeleeuwen.” 

Het is dus ontstaan uit extreemrechtse ideeën, die weer gerecyclede antisemitische ideeën bevatten. Al sinds de middeleeuwen kregen Joden de schuld van veel dingen. Voornamelijk de pest, die zou namelijk veroorzaakt zijn omdat Joden het water hadden vergiftigd. Daarna kwamen de theorieën zoals we ze nu kennen. Joden zouden namelijk Christelijke kinderen ontvoeren en ze ritueel vermoorden. Om er een schepje bovenop te doen kwamen er in de 19^e eeuw in vooral Frankrijk en Rusland het idee op dat Joden stiekem de macht over wilden nemen. De NSDAP nam dit idee maar al te graag over en zo ontstond de basis voor de Deepstate, een ondergronds netwerk van Joden die de wereldpolitiek runnen en ook nog eens kinderbloed drinken om eeuwig jong te blijven. Om het wat moderner te maken zitten Corona en 5G er ook in, dat zijn namelijk de middelen die ze gebruiken om je te controleren.   

Zo ontstaat er dus een vicieuze cirkel van dezelfde ideeën die zowel door Amerika als Europa rondgaan, zonder ooit het woord ‘Jood’ te laten vallen.  

Maar op sommige plekken gebeurt dat wel, online worden mensen zoals George Soros – een Joodse zakenman – beschuldigd en bedreigd om het 5G netwerk. En Bill Gates wordt beschuldigd van het zijn van een ‘geheime Jood.’  

“De grote kwaaddoener nu is vaak Bill Gates,” vertelt Eric verder. “Hij is niet Joods, maar toch wordt er op het internet gezegd ‘hij zal wel stiekem Joods zijn’ of ‘hij zal wel gesteund worden door machtige Joden’ dan wordt vaak ook George Soros aangehaald. Die link wordt soms dus wel openlijk gelegd. Die ideeën blijven onderhuids leven, ze zijn deze periode weer enorm gevoed. Er zijn weer heel veel mensen die toch via Facebook en andere kanalen iets binnen hebben gekregen. En die toch negatiever zijn gaan denken. Dat gaat niet verdwijnen, ook als Corona straks voorbij is, dan zullen de uitingen minder heftig worden maar het onderhuidse gevoel wordt alleen maar gevoed, dan vrees ik dat er bij een volgende gebeurtenis Corona erbij wordt gehaald als voorbeeld tegen het Joodse volk. Het zaad is gezaaid in deze periode en dat zal uiteindelijk ook wel weer zijn weerslag vinden in de toekomst.” 

De Corona crisis is dus beide een cumulatie van opbouwende spanningen en een grondlegging voor latere theorieën, dat ‘onderhuidse gevoel’ over het Jodendom zijn we dus nog lang niet kwijt.