”30 jaar geleden hadden ze mij voor gek verklaard”

Ik zou mezelf ook voor gek verklaren. Mijn leven zou veel moeilijker zijn geweest in die tijd. Alleen mijn familie zou mij accepteren.

Zo had het kunnen zijn voor Jack. Hij is namelijk transgender en valt op jongens en meisjes. Jack Kelliher is 17 jaar oud, geboren in Almere en zit in klas 5 van het vwo. Hij is fanatiek bezig met Cosplay; verkleden, opmaken, pruiken opdoen en kleding dragen van karakters uit anime series, of zelfverzonnen karakters. Ook houdt ‘ie van rugby, muziek en kunst. We hebben elkaar gesproken via FaceTime. Ik zag een verlegen, lief, maar sterke jongen. Ik ben benieuwd naar hem, zijn verhaal en het gevoel daarbij.

Hoe is het voor jou om transgender te zijn? En hoe kwam je erachter?

Het is allemaal heel nieuw voor mij. Ik ben rond mei dit jaar uitgekomen naar mijn ouders. Ik zat niet lekker in mijn vel en had het gevoel dat ik er niet bij hoorde. Op een gegeven moment kwam ik in contact met mensen die transgender zijn of aan hun identiteit twijfelden. Toen besefte ik: hey, dat past ook wel bij mij. Ik wist niet wie ik was en wie ik wilde zijn. Ik wist niet waardoor en waarom.

Wat vindt je omgeving ervan en wat vind je er zelf van? Wat waren de reacties van je omgeving?

Verrast, mensen zagen het niet aankomen. Waaronder mijn ouders. Zij dachten dat het een fase was. Nu staan ze gelukkig achter mij. Mijn docenten hadden het juist verwacht. Die zeiden: dat verklaart een hele hoop. Dat komt omdat ik nooit zoals de andere meiden was. Ik had altijd wel iets tomboyish en als ik in een rok of jurk naar school kwam, was het op mijn eigen bijzondere en alternatieve manier. Mijn vrienden wisten het al langer, daar praatte ik al een tijdje mee. Ze waren erg positief. Ik kreeg bijna alleen maar positieve reacties óf geen reacties.

Bijna geen negatieve? Ze zijn er dus wel?

Negatieve reacties waren mensen die gingen lachen toen mijn nieuwe naam werd gebruikt in de klas of iemand die zei dat ik pas een jongen ben als ik de operatie heb gehad.

Hokjes denken, wat vind je daarvan? Hoe kijk je daar tegenaan? Doen hokjes misschien niet meer kwaad dan goed?

Ik snap waar het hokjes denken vandaan komt, want we hebben vooroordelen en hokjes nodig om te gaan generaliseren. Je moet niet alleen naar de hokjes kijken. Het is fijn en belangrijk, maar ik ben meer dan alleen de hokjes.Ik voel wel sociale druk en dat merk ik ook bij vrienden. Het hokje waar ik in zit, dat is niet alles wat ik ben. Ik zit niet alleen in dat hokje. In de hedendaagse samenleving gaan we ervan uit dat het hokje is wie je bent en hoe je bent. Iets wat dus niet kan veranderen. Daar ben ik tegen.

‘’Het hokje heeft mij heel erg geholpen: daardoor weet ik wie ik ben en hoe ik verder kan’’

Vind jij dat mensen terecht of onterecht in een hokje worden geplaatst? 

Het is terecht als iemand zichzelf in een hokje plaatst of als je veiligheid ervan afhangt. Als je bijvoorbeeld denkt dat een persoon gevaarlijk is door het uiterlijk, dan kan je iemand in een hokje plaatsen. Is dat niet zo, dan moet je voorbij dat hokje kijken.

Wat is jouw ervaring daarmee? Voorbeeld van een situatie?

Ik heb een vriendin die niet weet wat ze is: hetero, gay of wat dan ook. Zij doet dus ook niet aan hokjes. Daardoor gaan mensen er automatisch vanuit dat ze een lesbienne is, terwijl zij het niet weet en zich niet vast wil zetten in een hokje. Er is dus zeker sociale druk.

Hoe is de maatschappij voor jou verandert door de jaren heen? Kijken mensen er tegenwoordig anders tegenaan?

Zeker, kijk maar naar het legale homohuwelijk in 2003 in Nederland, dus het gaat al steeds beter.

Heb jij het idee dat er sprake is van een generatiekloof? Kijken jongeren er anders naar dan ouderen?

Ik denk wel dat ouderen anders naar transgenders kijken dan de jongere generatie. Mijn vrienden komen het veel meer en sneller tegen. Het is in die generatie meer geaccepteerd en normaler. De oudere generatie zal het accepteren, maar niet begrijpen, omdat het nieuw voor ze is. Toen zij tieners waren kwamen er veel minder mensen voor uit.

‘’Zolang iedereen mij en anderen respecteert, maakt het mij allemaal niet uit’’

In hoeverre denk je dat het lastiger is (of makkelijker) geworden om voor je vrienden en familie uit de kast te komen? Kan je je voorstellen dat het lastiger is voor een ouder iemand?

Het is makkelijker geworden voor sommigen en voor anderen is het niet meer nodig. Ze zijn het gewoon en hoeven er niet officieel voor uit te komen. Het wordt dus steeds makkelijker. Ik kan mij zeker voorstellen dat het lastig is voor ouderen, ze leefden nou eenmaal in een andere tijd. Vooral als ze een conservatieve opvoeding hebben gehad.

Hoe zou jouw leven eruit hebben gezien als je 30-50 jaar eerder was geboren? Heb je daar wel eens over nagedacht?

Mijn leven zou veel moeilijker zijn geweest als ik 30 jaar geleden leefde. Of als ik in een ander land was geboren. Bijvoorbeeld Ierland. Mijn vader is Iers. Ik denk dat mijn familie mij zou accepteren, maar mijn directe omgeving niet. Ierland is namelijk erg christelijk.

‘’30 jaar geleden was ik voor gek verklaard als ik uit de kast was gekomen of er überhaupt over nadacht. Ik zou mijzelf ook voor gek verklaren’’

Jack staat op de wachtlijst om te praten over zijn seksualiteit. Hij gaat het transitie-proces in. Dat is iets waar hij niet naar uitkijkt. Het is namelijk een heel lang en zwaar proces. Maar hij doet dit natuurlijk niet voor niets. Er zitten veel positieve kanten aan: zijn naam legaal veranderen, testosteron of hormonen slikken en eventueel kijken naar operaties.

Dit artikel is onderdeel van een serie die bestaat uit meerdere portretten. Ben jij benieuwd naar de andere portretten? Druk dan op de onderstaande links:

“Niet de kwantiteit maar de kwaliteit van de labels er toe zou moeten doen”

“Labels zijn ontstaan als communicatief middel”

Uit de kast in 1990: zo gemakkelijk nog niet