“Dat hokje gaf mij een bevestiging over mezelf”

“Mij werd geleerd dat alles een reden had en als ik die reden niet kon vinden gaf dat mij veel paniek”, zegt Lisa met een lichte frons op haar gezicht. Ze neemt een trek van haar brandende sigaret en vertelt over haar jeugd in het boerendorpje Joure.

Glimlachend gaat Lisa verder over hoe ze een stukje van haarzelf gevonden heeft in het hokje ‘panseksueel’. Als panseksuele voelt ze zich vooral aangetrokken tot de persoon zelf en de connectie die ze erbij voelt, in plaats van het uiterlijk. “Toen ik die term tegenkwam wist ik dat het klopte wat ik voelde en dat is wat ik het mooie vind aan hokjes.”

Hoe identificeer jij jouw seksualiteit?

“Ik ben panseksueel, dat betekent dat ik vooral op de connectie tussen iemand en het mens zelf val. Het uiterlijk en gender van een persoon maken me niet zoveel uit. Het innerlijk is waar ik op val. Ongeacht hoe een persoon eruit ziet kan ik verliefd op die persoon worden.”

Wanneer was de eerste keer dat je tegen de term ‘panseksueel’ aanliep?

“Toevallig dacht ik hier recent nog over. Toen ik voor het eerst naar het feest ‘Pann’ in Utrecht ging, kwam ik erachter dat het een ‘gay’ feest was. Eerst begreep ik niet zo goed waar de naam vandaan kwam. De term ‘panseksueel’ kwam ik weleens tegen op social media, dus ik herkende het wel. De term zelf kon ik alleen niet op mezelf toepassen. Bij Pann begon ik pas echt over de betekenis na te denken.”

Zijn er veel mensen in je omgeving die ongeveer hetzelfde denken als jij?

“Veel mensen om me heen maken deel uit van de LGBTQ community. Over het algemeen omring ik mezelf met veel progressieve mensen. Door mijn vrienden kwam ik ook bij Pann terecht. Er zijn inderdaad ontzettend veel mensen om me heen die hetzelfde in het leven staan als ik.”

Er zijn  natuurlijk ontzettend veel hokjes waar je mensen in kan plaatsen. Termen zoals ‘panseksualiteit’ en ‘queer’ zijn relatief nieuwe termen. Waarom denk jij dat er zoveel nieuwe labels ontstaan?

“Naar mijn mening was het vroeger heel simpel om te zeggen dat je hetero was. Ook door culturele aspecten waarin iedereen als doel mee kreeg om later te gaan trouwen en kinderen te krijgen. Die aspecten veranderen natuurlijk met de tijd, net zoals onze maatschappij veranderd.

Ik denk dat mensen zich meer durven te ontwikkelen en uit die norm te stappen. Zo ontstaat er naar mijn mening ook die versplintering in de hokjes. Wat natuurlijk prachtig is. Verschillende mensen zien veel hokjes als iets negatiefs alleen ik heb het nooit zo negatief ervaren.”

Waarom heb je het nooit als negatief ervaren?

“Hokjes kunnen natuurlijk heel erg benauwend zijn en sommige mensen hebben ook geen zin om zich de hele tijd opnieuw te labelen. Voor mijzelf werkt het heel goed dat er zoveel hokjes zijn. Het is zo makkelijker voor mij om me ergens in te herkennen.

Zelf was ik (en ben nog steeds) erg onzeker over mijn seksualiteit. Het gaf mij pas bevestiging toen ik het hokje ‘panseksueel’ zag, dat mijn gevoel oké was en dat ik niet vreemd was. Toen ik die term tegenkwam wist ik dat het klopte wat ik voelde en dat is wat ik het mooie vind aan hokjes.”

Er zijn veel mensen die de hokjescultuur niet meer van deze tijd vinden. Denk jij dat het realistisch is om een wereld zonder hokjes te hebben?

“Met onze generatie gaat het sowieso niet meer lukken. Wij denken toch allemaal nog in hokjes en denk dat het heel lastig is om nu vanaf te komen. Misschien is dat over een paar generaties wel anders, dat lijkt me wel tof.

Voor mij is die bevestiging, die ik in en hokje kan vinden, heel belangrijk doordat ik in een omgeving opgroeide waar alles duidelijk moest zijn. Mij werd geleerd dat alles een reden heeft en als ik die reden niet kon vinden dan bracht dat mij veel paniek. Mochten mensen in de toekomst in een omgeving opgroeien waar dat dan anders is, dan denk ik dat hokjes niet meer nodig zijn.”

Wat zou jouw ideaal zijn in de omgang met labels?

“Dat vind ik een lastige vraag, want mensen hebben zoveel verschillende meningen over labels. Mijn utopie daarin zou zijn dat het voor iedereen utopisch voelt, maar dat kan natuurlijk niet. Niet iedereen kan volgens één utopie leven. Wat ik wel heel mooi zou vinden is als iedereen elkaar met rust kan laten, mocht een persoon wel of niet in een hokje geplaats willen worden. Daarin ligt wel een deel waarin we ons kunnen ontwikkelen.”

Hoe denk jij dat er met hokjes moet worden omgegaan zodat mensen er wel een stukje bevestiging uit kunnen halen, maar dat hen geen hokje wordt opgelegd?

“Er zijn een aantal mensen in mijn omgeving die wel aangeven dat ze ergens wel ‘queer’ zijn, maar ergens ook wel een bepaalde verbinding bij de hetero community houden. Deze mensen kiezen er ook voor zichzelf niet te labelen. Ook omdat er toch een angst is dat er een bepaald oordeel komt, mocht je jezelf wel zo identificeren.

Dat oordeel moet er niet zijn en mensen zouden gewoon zelf moeten weten of ze een label willen kiezen of niet. Een hokje is niet alles wat iemand is.”

Dit artikel is onderdeel van een serie die bestaat uit meerdere portretten. Ben jij benieuwd naar de andere portretten? Kijk dan eens bij de volgende stukken:

Uit de kast in 1990: zo gemakkelijk nog niet

”30 jaar geleden hadden ze mij voor gek verklaard”

“Labels zijn ontstaan als communicatief middel”

“Niet de kwantiteit maar de kwaliteit van de labels er toe zou moeten doen”