Het leesniveau onder jongeren neemt in sneltreinvaart af

Jongeren lezen nauwelijks nog boeken. Ook is het leesplezier op het voortgezet onderwijs de laatste jaren enorm afgenomen. Uit onderzoek van DUO blijkt dat het leesplezier in ons land het laagst is ter wereld. Voor een kwart van de Nederlandse jongeren dreigt zelfs laaggeletterdheid. 

Dit zijn feiten waar je van schrikt, vindt ook jongerenboekenschrijver Maarten Bruns: “Als er minder wordt gelezen is dat wel echt iets om je zorgen over te maken.” Uit het onderzoek van DUO is op te maken dat jongeren eenmaal op het voortgezet onderwijs veel minder snel geneigd zijn om een boek te lezen. “Ik denk niet dat er voor alle doelgroepen genoeg leuke boeken zijn”, haalt Maarten aan, “Voor jongens tussen de twaalf en vijftien jaar is er bijvoorbeeld simpelweg te weinig aantrekkelijk aanbod.” 

Veel jongeren raken op de middelbare school gehecht aan hun mobiele telefoon, waar ze op Instagram en Facebook eigenlijk toch nog wel aan lezen toe komen. Maar die berichten zijn vaak erg kort en vluchtig. Dit is een van de redenen dat jongeren hun langere en intensieve aandacht verliezen. En dat is nou net wat een lang artikel of een boek van hen vereist. 

Ouders kunnen een belangrijke rol spelen in het stimuleren van het lezen van boeken. “Het moet natuurlijk niet zo zijn dat je kinderen gaat dwingen om een boek te lezen”, zegt Maarten, “Maar onderschat niet wat je als ouder wél kan doen. Een boek is duur voor jongeren, dus geef je zoon of dochter regelmatig een leuk boek cadeau en laat ze het zelf uitkiezen. Maak er een mooie gewoonte van.”  

Annet Swieringa is werkzaam als intern begeleider op Utrechtse basisschool Nieuwe Regentesseschool en merkt bij de scholieren nog geen afgezwakt leesniveau. “Er zijn genoeg kinderen die het heerlijk vinden om te lezen”, zegt Annet, “Bij de kinderen waar het makkelijk gaat zie je dat ze echt geïnteresseerd zijn in boeken. Sommigen beginnen in de kleuterklas al met lezen.” Maar ook op basisscholen krijgt een aantal kinderen al een mobiele telefoon. “Daar zijn wij heel gemakkelijk in. Die worden voor de schooldag in een bak gelegd.” De basisschool zet voornamelijk in op de leesmotivatie van de kinderen en volgens Annet lukt dat aardig goed.

Al met al staat Nederland dus voor een grote klus als het op lezen aankomt. De Onderwijsraad en de Raad van Cultuur adviseren het kabinet al enige tijd om te kijken naar het bevorderen van het leesplezier, maar tot dusver nog zonder succes. In dit licht is het dan ook jammer dat de studie Nederlands op de Vrije Universiteit vanwege te weinig animo is opgeheven. Maarten Bruns zegt over deze tendens: “Lezen is niet de eerste levensbehoefte zoals eten, maar het is toch verdomd handig als je het wel kan.”