Uitstellen houdt niet op, niet vanzelf

Door: Karin Tienstra

Uitstelgedrag. Iedereen heeft er wel eens mee te maken. Ben je nu al afgehaakt en lees je het later wel? Ach, je bent er nu toch, dus lees maar lekker door.  

Het heeft even geduurd voordat ik deze column ging schrijven. Je kan het misschien al raden. Ik had last van uitstelgedrag. Eerst ging ik informatie opzoeken over dit gedrag. Begint goed zou je zeggen. Totdat ik op de instagrampagina van Tim Douwsma zat. Ondertussen had ik ook thee gezet, mijn nagels gelakt, eten gepakt en mijn kleding opgeruimd. Hoe dan? Ik zou een uur geleden beginnen met het schrijven van deze column.

Hier heb ik al mijn hele leven last van. Vooral met school. Als ik iets moet doen waar ik geen zin in heb of wat ik moeilijk vind, dan stel ik alles uit tot het laatste moment.

Maar waar is dat goed voor? Want je moet het tóch maken. Eigenlijk is uitstelgedrag heel onlogisch. Waarom zou je pas beginnen met leren vlak voor je tentamen? Dat is toch veel stressvoller dan wanneer je dat aan het begin van het semester doet?

Vaak zijn uitstellers impulsief, vaker afgeleid, onnauwkeurig en hebben ze weinig zelfcontrole. Ook mensen met faalangst en onzekerheid lopen het risico hun deadlines te negeren. Dat komt misschien omdat zij zich niet heel trots voelen als ze hun taak succesvol afronden, maar zich wel vreselijk voelen als hun taak mislukt. Ook de kans op negatieve feedback jaagt ze angst aan. Ergens niet aan beginnen voelt dan al snel de veilige optie.

Vooral studenten blijken meesters te zijn in uitstellen. Zo’n 80 tot 95 procent geeft aan dat weleens te doen, en maar liefst 50 procent ervaart problemen door het eigen uitstelgedrag. Dit blijkt uit een onderzoek van Lennart Visser, die studeert aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Gelukkig worden we – naarmate we ouder worden – wel steeds beter in het direct aanpakken van taken.

Wat kan je er nou aan doen? Er zijn wel een aantal dingen die mij hebben geholpen. Doe de vervelende klusjes gelijk, dan ben je er maar vanaf. Schrijf voordat je gaat slapen op wat de belangrijkste dingen zijn die je de volgende dag wil doen. Maak dus een planning voor jezelf.

De 10-minuten regel is ook een goeie. Als je het gevoel hebt dat een taak heel groot is, spreek dan met jezelf af dat je er 10 minuten aan gaat werken zonder verplichting. In veel gevallen is een taak helemaal niet zo vervelend als je er eenmaal aan begonnen bent. Én zet een deadline voor jezelf. Als je met jezelf afspreekt wanneer je je taak afgerond wilt hebben, maak je meer kans om het daadwerkelijk succesvol af te ronden.

Dat uitstelgedrag verschilt natuurlijk per persoon. Iedereen gaat er anders mee om en lost het op zijn/haar manier op. Eén ding is wel zeker: het is verdomd irritant en we zullen het blijven doen.